آزمایش اندازه گیری «هورمون رشد» –GH میزان هورمون رشد را در خون اندازه گیری می کند. هورمون رشد به وسیله غده هیپوفیز قدامی تولید می شود و کار آن تحریک رشد است. این هورمون نقش مهمی در متابولیسم بدن دارد. میزان هورمون رشد در خون در طول روز تغییر می کند و تحت تاثیر عواملی چون ورزش، خواب، استرس و رژیم غذایی قرار دارد.
افزایش بیش از اندازه هورمون رشد باعث افزایش غیر طبیعی قد می شود؛ اختلالی که اگر پیش از دوران بلوغ بروز کند «ژیگانتیسم» نامیده می شود و با رشد طولی استخوان ها همراه است. کاهش میزان هورمون رشد در کودکان می تواند باعث کاهش رشد قدی –کوتولگی– شود.
در هر دو حالت اگر بیماری به موقع تشخیص داده شود، این وضعیت قابل درمان است.
افزایش شدید هورمون رشد در بزرگسالان ممکن است به دلیل تومور خوش خیم غده هیپوفیز–آدنوم– باشد.
افزایش GH می تواند باعث رشد قطری بیش از حد استخوان های صورت، فک، دست ها و پاها شود؛ اختلالی که «آکرومگالی» نامیده می شود.
هورمون رشد باعث انتشار مواد موثر بر روی رشد و متابولیسم می شود، یکی از این موارد فاکتور «شبه انسولین» -IGF-1- است. وقتی میزان هورمون رشد افزایش یابد، میزان IGF-1 نیز افزایش می یابد. ممکن است برای تایید افزایش میزان GH از آزمایش اندازه گیری سطح IGF-1 هم بهره گرفته شود.
فهرست موضوعات
علت انجام آزمایش اندازه گیری هورمون رشد
● بررسی غیر طبیعی بودن رشد در کودکان -ژیگانتیسم یا کوتولگی-
● بررسی بزرگسالان مبتلا به آکرومگالی
● بررسی روند درمانی در طی درمان با هورمون رشد
آمادگی لازم برای انجام این آزمایش
نتایج آزمایش هورمون رشد
1-میزان طبیعی هورمون رشد
میزان طبیعی هورمون رشد به قرار زیر است:1- در مردان: کمتر از ۵ نانو گرم بر میلی لیتر –5 ng/ml– یا کمتر از 226 پیکو مول بر لیتر –pmol/l
2- درزنان: کمتر از ۱۰ نانو گرم بر میلی لیتر یا کمتر از ۴۵۲ پیکو مول بر لیتر
3- در اطفال: کمتر از ۲۰ نانو گرم بر میلی لیتر یا کمتر از 904 پیکو مول بر لیتر
اینها مقادیر مرجع نامیده می شوند و فقط برای راهنمایی هستند. این مقادیر در یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است. در جواب آزمایش باید میزان نرمالی که آزمایشگاه استفاده می کند، بیان شود. همچنین، پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به آن معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از حد نرمال بود، ممکن است این میزان برای شما یا برای آن آزمایشگاه نرمال باشد.
2-هورمون رشد بالا
● افزایش میزان هورمون رشد باعث ایجاد آکرومگالی -ژیگانتیسم- می شود. این بیماری به دلیل وجود تومور غیر سرطانی در غده هیپوفیز -آدنوم- ایجاد می شود. سطح فاکتور شبه انسولین «IGF-1» هم باید بالا باشد.
● افزایش میزان GH ممکن است به دلیل دیابت، بیماری کلیوی و یا گرسنگی باشد. این شرایط باعث افزایش IGF-1 نمی شود.
عوامل تاثیر گذار بر نتیجه آزمایش
● مصرف دارو مثل آمفتامین ها، کورتیکواستروئیدها، انسولین و یا استروژن ها
● کاهش میزان قند خون –هیپوگلیسمی
● چاقی
● مصرف گیاه سنت جان -گل راعی-
بررسی آزمایش
● میزان طبیعی هورمون رشد در طول روز تغییر می کند؛ بنابراین ممکن است برای تایید آن، آزمایش های دیگری هم انجام شود تا نشان دهند کاهش میزان هورمون رشد -که می تواند طبیعی هم باشد- به معنای کارکرد غیر طبیعی غده هیپوفیز است یا خیر.
1- اغلب اندازه گیری IGF-1 در خون همزمان با آزمایش هورمون رشد انجام می شود. افزایش میزان IGF-1 به همراه افزایش میزان هورمون رشد، به معنی وجود آکرومگالی است. در این موارد از غده هیپوفیز MRI انجام می شود.
2- آزمایش سرکوب هورمون رشد، میزان هورمون رشد را قبل و بعد از خوردن گلوکز در فرد اندازه گیری می کند. به طور طبیعی، میزان هورمون رشد بعد از خوردن گلوکز به کمتر از ۱ نانوگرم بر میلی لیتر کاهش می یابد. اگر هورمون رشد بالا بماند ممکن است نشان دهنده آکرومگالی باشد.
3- آزمایش تحریک هورمون رشد میزان هورمون رشد را در خون قبل و بعد از تزریق انسولین و یا آرژینین اندازه گیری می کند. آزمایش تحریک هورمون رشد ممکن است برای بررسی کمبود هورمون رشد نیز انجام شود. به طور طبیعی، میزان هورمون رشد بعد از دریافت انسولین و یا آرژینین افزایش می یابد. اگر هورمون رشد بعد از دریافت انسولین و آرژینین افزایش نیافت یعنی هورمون رشد وجود ندارد.
