پزشکان معتقدند باید در دوره‌های زمانی مشخص برای انجام آزمایش‌های پزشکی اقدام شود. آزمایش‌های پزشکی مخصوص سنین بالا نیستند و فرد باید از همان جوانی به فکر پایش سلامتی خود باشد. چکاپ کامل پزشکی منظم، در تمام گروه‌های سنی، کمک می‌کند زودتر از مشکلات جسمی اطلاع پیدا شود و در نتیجه بهتر با آن‌ها مقابله صورت گیرد.
فهرست موضوعات
چکاپ‌ها (Check Up) دو نوع است: یکی چکاپ کامل فردی و دیگری آزمایشگاهی.
در چکاپ فردی، هر ۳ یا ۴ ماه شخص یا به همراه یکی از اعضای خانواده نگاهی به پوست دست، پوست سر، نوک انگشتان، اطراف ریشه ناخن و زیر بغل خود می‌اندازد بروز هر گونه تغییر شکل یا رنگ در خال‌ها یا روی پوست و ظهور لک‌های قرمز به این معنی است که لازم است به پزشک مراجعه شود.
روش دوم چکاپ پزشکی (آزمایشگاهی و تخصصی) است: منظور از چکاپ در اینجا همان تست‌های آزمایشگاهی است که تقسیم‌بندی متفاوتی برای آن وجود دارد؛ که به طور کلی در هشت گروه مختلف قرار می‌گیرند. در کل برخی بیماری‌ها به علت اینکه عوامل ایجاد‌کننده ناشناخته‌ای دارند یا ممکن است چند عامل مختلف در ایجاد بیماری نقش داشته باشند؛ قابل پیشگیری نیستند؛ لذا تشخیص زودرس این بیماری‌ها به دلیل میسر ساختن درمان سریع و مؤثر، کاهش عوارض بیماری و همچنین کاهش هزینه‌های درمانی در علم پزشکی اهمیت ویژه‌ای دارد. فلذا می‌توان گفت: حتی افراد سالم جامعه که هیچ گونه بیماری و سابقه فامیلی بیماری هم ندارند؛ باید آزمایش‌های چکاپ را انجام دهند.
برخی از پزشکان معتقدند چکاپ کامل شامل:
- معاینه فیزیکی کامل بدن
- تست‌های آزمایشگاهی
- نوار قلب و مغز
- معاینه چشم
- تست ورزش
تست‌های آزمایشگاهی (چکاپ) را نیز شامل این آزمایشات می‌دانند:
- آزمایش‌های مربوط به چربی خون مانند کلسترول، تری گلیسرید، LDL و HDL.
- آزمایش‌های مربوط به شمارش سلول‌های خونی CBC.
- آزمایش‌های مربوط به بیماری دیابت مانند اندازه‌گیری قند ناشتا، هموگلوبین A۱C.
- آزمایش‌های مربوط به عملکرد کبد مانند بیلیروبین، آنزیم‌های کبدی بخصوص GPT، GOT و آلبومین
- آزمایش‌های مربوط به عملکرد تیرویید مانند TSH، T۴ و T۳.
- آزمایش‌های مربوط به بررسی عملکرد کلیه مانند آنالیز ادرار، اندازه‌گیری اوره و کراتینین
- آزمایش‌های مربوط به الکترولیت‌های خون مانند اندازه‌گیری سدیم، پتاسیم، کلسیم خون
- آزمایش‌های مربوط به غربالگری بیماری‌های بدخیم مانند PSA در تشخیص سرطان‌های پروستات و آزمایش پاپ اسمیر در زنان برای تشخیص سرطان‌های دهانه رحم
برخی دیگر از پزشکان نیز چکاپ کامل پزشکی را برای زنان و مردان در نه مورد برشمرده اند:
- پایش فشار خون
- آزمایش کلسترول خون
- پاپ اسمیر و آزمون لگن
- ماموگرافی و آزمایش سرطان سینه
- آزمایش پوکی استخوان
- تست قند خون
- پایش سرطان روده بزرگ
- ضریب توده بدنی یا BMI
- دندانپزشکی
لازم به ذکر است که باید نتایج چکاپ‌های قبلی باید نگهداری شود، در بسیاری از موارد مقایسه نتایج تست‌های آزمایشگاهی با نتایج قبلی کمک شایانی به تشخیص بیماری‌ها توسط پزشکان می‌کند؛ لذا نگهداری و همراه داشتن نتایج آزمایش‌های قبلی هنگام مراجعه به پزشک یک امر ضروری است. همچنین برای تشخیص بیماری‌هایی همچون ایدز، هپاتیت C. و B. و…، اهدای خون و آزمایش‌های دوره‌ای توصیه می‌شود.
در برخی تست‌های آزمایشگاهی نیاز به هشت تا ۱۰ ساعت ناشتایی وجود دارد که البته نوشیدن مقدار کافی آب در مدت ناشتایی اشکالی در نتیجه آزمایش‌ها ایجاد نمی‌کند. همچنین بهتر است بدانیم که مصرف برخی دارو‌ها می‌تواند در نتایج آزمایش‌ها تداخل ایجاد کند؛ بنابراین اگر فردی داروی خاصی را مصرف می‌کند زمان مراجعه به آزمایشگاه حتماً این نکته را به مسئولان آزمایشگاهی اطلاع دهد.
